OECD Multilingual Summaries

International Migration Outlook 2016

Summary in Polish

Przegląd migracji międzynarodowej 2015

Streszczenie w języku polskim

Główne trendy

Według wstępnych danych z 2015 roku napływ stałej migracji do krajów OECD gwałtownie zwiększył się drugi rok z rzędu. W 2015 roku do krajów OECD przybyło ok. 4,8 miliona stałych imigrantów, niewiele więcej niż w szczytowym roku 2007 i o 10% więcej niż w 2014.

Migracje rodzinne oraz migracje w ramach swobodnego przepływu osób w Unii Europejskiego stanowiły po 30% ogólnej liczby stałych migracji do OECD. W 2014 roku gwałtownie wzrosła migracja z Rumunii, Bułgarii, Włoch i Francji. Jedna trzecia nowych migrantów w OECD pochodzi z innego kraju OECD. Około jeden imigrant do OECD na dziesięciu jest Chińczykiem, a jeden na dwudziestu ‑ Hindusem.

Migracja tymczasowa także przybrała na sile. W 2014 roku wewnętrzna mobilność zawodowa w firmach oraz oddelegowywanie pracowników w Unii Europejskiej oraz w Europejskiej Strefie Wolnego Handlu wzrosły o odpowiednio 17% i 38%. W niektórych krajach zwiększyło się zjawisko rekrutacji międzynarodowej pracowników sezonowych.

W 2015 roku w krajach OECD zarejestrowano rekordową liczbę 1,65 miliona wniosków o azyl. Prawie 1,3 miliona tych wniosków zostało złożonych w europejskich krajach OECD. 25% wniosków dotyczyło Syryjczyków, a 16% ‑ Afgańczyków. W 2015 roku w Niemczech zarejestrowano 440 000 kompletnych wniosków o azyl oraz ponad milion wniosków wstępnych. Najwięcej wniosków w stosunku do liczby obywateli danego kraju zostało złożonych w Szwecji (1,6%).

Jeśli chodzi o polityki migracyjne OECD, w latach 2015‑2016 nie odnotowano znaczących zmian. W Kanadzie wprowadzono natomiast w 2015 roku nowy system zarządzania wnioskami dla imigrantów zarobkowych. W Europie w 2015 roku przyjęto i wprowadzono w życie Europejski Program w zakresie Migracji (European Agenda for Migration) oraz inne rozporządzenia dotyczące głównych przyczyn i następstw ostatnich wzrostów przepływów migracyjnych oraz reformujące wspólną europejską politykę azylową. W 2016 roku Komisja Europejska zaproponowała poprawkę do dyrektywy w sprawie niebieskiej karty dla wysoko wykwalifikowanych pracowników oraz warunków oddelegowywania pracowników na obszarze UE.

W latach 2011‑2015 poziom zatrudnienia migrantów w większości krajów OECD nie zmienił się lub delikatnie obniżył się, bezrobocie migrantów utrzymywało się jednak w wielu krajach na wysokim poziomie. W państwach OECD zatrudnienie ma średnio ok. 60% imigrantów (64,9% rodowitych mieszkańców), a 9,3% z nich dotkniętych jest bezrobociem (7,3% rodowitych mieszkańców).

W krajach szczególnie objętych kryzysem uchodźczym przyspieszono działania na rzecz integracji osób ubiegających się o azyl i uchodźców. W Austrii, Finlandii, Niemczech, Norwegii i Szwecji zwiększono wydatki na edukację oraz na kursy językowe. Niektóre kraje skróciły okres oczekiwania na otrzymanie pozwolenia na wejście na rynek pracy lub ułatwiły wczesny dostęp do kursów językowych i ocen umiejętności.

Wpływ migracji na społeczności lokalne

Wiele empirycznych analiz znaczenia migracji w państwach przyjmujących prowadzonych jest w skali kraju, podczas gdy ich wpływ odczuwany jest w większym stopniu na poziomie lokalnym. Trudno jest wysunąć ogólne wnioski dla wielu dziedzin (rynek pracy, edukacja, zdrowie, mieszkalnictwo, etc.) ‑ wpływ migracji na społeczności lokalne zależy zazwyczaj od specyficznych cech socjoekonomicznych migrantów. Dostępne dane wskazują na przykład, że imigranci korzystają w mniejszym stopniu niż rodowici mieszkańcy z usług służb zdrowia, lecz częściej jeżdżą publicznymi środkami transportu. W szkole dzieci imigrantów ‑ zwłaszcza tych, którzy dopiero co przybyli ‑ często wymagają więcej wsparcia, szczególnie jeśli chodzi o naukę języka, co sprawia, że ich kształcenie jest droższe w przeliczeniu na jednego ucznia.

Nagłe duże przypływy ludności mogą pogłębić istniejące problemy strukturalne dotyczące infrastruktury, a dostosowanie jej do zwiększonych potrzeb może potrwać. Uznanie, że migracja nie jest głównym powodem tych wyzwań to ważny pierwszy krok w pogodzeniu często negatywnie nastawionej opinii publicznej z zaistniałą sytuacją.

Związane z migracją kryzysy środowiskowe i geopolityczne

Kryzysom środowiskowym i geopolitycznym często towarzyszą silne ruchy migracyjne, które mogą wywrzeć presję na systemy migracji legalnej oraz ochrony.

Przeszłe doświadczenia wskazują, że kraje OECD stosują tymczasowe środki pomocy dla ludności z krajów dotkniętych konfliktami oraz katastrofami naturalnymi. W kontekście kryzysów geopolitycznych niektóre państwa OECD wprowadzają znaczące programy przesiedlania ludzi, lecz wsparcie tymczasowe i dodatkowe nadal jest ‑ także w przypadku bieżącego kryzysu ‑ najpopularniejszą formą odpowiedzi na nagły przypływ osób ubiegających się o azyl. Inne drogi wsparcia, takie jak praca, badania naukowe i kanały rodzinne, a także wizy humanitarne i prywatne fundusze stypendialne, nie wchodzą w skład zwyczajowych odpowiedzi na zwiększony przypływ osób, także w przypadku aktualnego kryzysu uchodźczego.

W tegorocznym Przeglądzie podkreśla się, że: skuteczna współpraca międzynarodowa nie może być zaniedbywana; przedłużające się kryzysy są źródłem zwiększonego napięcia między wprowadzaniem trwałych rozwiązań oraz ogólną skłonnością do krótkoterminowych rozwiązań; zasady selekcji ‑ podstawowego elementu większości systemów migracyjnych ‑ powinny być opracowane na nowo w świetle międzynarodowych ram prawnych w zakresie ochrony.

Najważniejsze dane

Migracje nasilają się i powróciły do swojego poziomu sprzed kryzysu.

• W 2014 roku stała migracja do krajów OECD wynosiła 4,3 miliona osób (+4% w porównaniu z 2013). Według wstępnych danych w 2015 roku wzrost ten wynosił ok. 10%.
• W krajach OECD ogólna liczba osób urodzonych za granicą wynosiła w 2014 roku 120 milionów.
• W 2015 roku w krajach OECD zarejestrowano 1,65 miliona wniosków o azyl, czyli dwa razy więcej niż w 2014 i 1992 roku.
• W 2013 roku w krajach OECD naukę rozpoczęły prawie 3 miliony studentów, z których 23% pochodziło z Chin.

Nie należy zaniżać znaczenia wpływu migracji na poziomie lokalnym.

• We wszystkich krajach OECD imigranci są nadreprezentowani w obszarach miejskich.
• Wpływ na publiczną infrastrukturę oraz usługi zależy od względnych cech imigrantów w porównaniu do populacji miejscowej oraz od branych pod uwagę infrastruktury i usług publicznych. Tym niemniej, pomimo że zjawisko imigracji może pogłębić problemy strukturalne, zwłaszcza w kwestii mieszkalnictwa i edukacji, zazwyczaj nie jest ono ich głównym źródłem.

Polityki migracyjne powinny lepiej odpowiadać kryzysom geopolitycznym i środowiskowym.

• Istnieje ograniczona liczba instrumentów międzynarodowych pozwalających radzić sobie ze zjawiskiem migracji kryzysowej.
• Jak widać na przykładzie kryzysu syryjskiego, pomimo praktycznych wyzwań dotyczących tworzenia alternatywnych dróg migracyjnych dla uchodźców, potencjalna liczba beneficjentów jest duża.
• W ciągu ostatnich pięciu lat Syryjczycy otrzymali w krajach OECD 18 200 pozwoleń na pracę (prawie 2 miliony Syryjczyków w wieku 18‑59 lat zostało wysiedlonych do krajów sąsiadujących), ok. 15 300 młodych Syryjczyków otrzymało wizę studencką do jednego z krajów OECD (mniej niż 10% wysiedlonych syryjskich studentów), a ponad 72 000 Syryjczyków zostało przyjętych w ramach łączenia rodzin.