OECD Multilingual Summaries

Development Co-operation Report 2015

Making Partnerships Effective Coalitions for Action

Summary in Greek

Έκθεση Αναπτυξιακής Συνεργασίας 2015

Οι εταιρικές σχέσεις ως αποτελεσματικές συμμαχίες δράσης

Περίληψη στα ελληνικά

Οι αναπτυξιακές προσπάθειες που κατέβαλε η διεθνής κοινότητα κατά τα τελευταία 60 έτη είχαν μετρήσιμη επίδραση στη μείωση της φτώχειας, στη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και στην αντιμετώπιση άλλων πιεστικών προκλήσεων. Εντούτοις, οι κατακερματισμένες πρωτοβουλίες, οι αντικρουόμενες προτεραιότητες και οι ασυντόνιστες προσεγγίσεις συνεχίζουν να αποτελούν τροχοπέδη για την επίτευξη προόδου.

Παράλληλα, η αυξανόμενη διασύνδεση και παγκοσμιοποίηση του σημερινού κόσμου καθιστά ασαφή τα εθνικά σύνορα· η δε έννοια της κρατικής κυριαρχίας που στήριζε τις παραδοσιακές μορφές της διεθνούς συνεργασίας αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο.

Η ανάγκη για συντονισμένη δράση δεν ήταν ποτέ τόσο επείγουσα. Οι διεργασίες στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών κατέληξαν στον καθορισμό 17 φιλόδοξων, καθολικών και μακρόπνοων στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030. Η βελτίωση και η επέκταση της διεθνούς συνεργασίας, στο πλαίσιο ενός συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης που θα στηρίζεται σε κατάλληλους μηχανισμούς αμοιβαίας λογοδοσίας, θα είναι ουσιαστικής σημασίας για την επίτευξη των εν λόγω στόχων.

Οι εταιρικές σχέσεις είναι ισχυρές κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης

Μολονότι οι περισσότεροι συμφωνούν ότι οι εταιρικές σχέσεις διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην προώθηση της συλλογικής δράσης για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, ο όρος «εταιρικές σχέσεις» περικλείει ποικίλες προσεγγίσεις, δομές και σκοπούς, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο –αν όχι αδύνατο‑ να γίνουν γενικεύσεις σχετικά με αυτές.

Παράλληλα, παρά την εγγενή τους καθολικότητα και την εφαρμογή τους σε όλες τις χώρες, οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης θεμελιώνονται στο σεβασμό της διαφορετικότητας – όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τις συνθήκες, τις ανάγκες, τις ικανότητες, τις πολιτικές και τις προτεραιότητες. Για να είναι αποτελεσματικές, πρέπει οι εταιρικές σχέσεις που έχουν συγκροτηθεί για την εκπλήρωση αυτών των παγκόσμιων στόχων να καθοδηγούνται από τις προτεραιότητες κάθε χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό, τρεις κατευθυντήριες αρχές μπορούν να βοηθήσουν στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων των εταιρικών σχέσεων στη μετά το 2015 εποχή:

• 1 ‑ Υποχρέωση λογοδοσίας . Η υποχρέωση λογοδοσίας συνεπάγεται την ανάληψη ευθύνης για ενέργεια ή παράλειψη ενέργειας και, στη δεύτερη περίπτωση, την αποδοχή ενδεχόμενων κυρώσεων για τη μη συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις. Μολονότι η υποχρέωση λογοδοσίας των κυβερνήσεων θα παραμείνει στο επίκεντρο της δράσης μετά το 2015, οι σημερινές αναπτυξιακές εταιρικές σχέσεις απαρτίζονται από ένα φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων: εθνικές αρχές, κοινοβούλια, κοινωνία των πολιτών, φιλανθρωπικές οργανώσεις, πολυμερείς οργανισμοί, επιχειρήσεις και πολλοί άλλοι, στους οποίους συγκαταλέγονται οι κοινότητες τις οποίες αφορούν οι αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Μολονότι βασίζονται σε κοινές αρχές για την αποτελεσματικότητα της ανάπτυξης, πολλά από τα σημερινά πλαίσια λογοδοσίας αναγνωρίζουν το γεγονός ότι οι διαφορετικοί ενδιαφερόμενοι φορείς ενδέχεται να προσεγγίσουν το κοινό αναπτυξιακό θεματολόγιο με διαφορετικούς τρόπους. Η αναγνώριση αυτή δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης και αμοιβαίου σεβασμού, δύο χαρακτηριστικά που βρίσκονται στο επίκεντρο της λογοδοσίας. Συνεπώς, δημιουργείται το ερώτημα σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης της λογοδοσίας δεδομένης της αυξανόμενης περιπλοκότητας της διεθνούς συνεργασίας. Απαιτούνται νέοι κανόνες αμοιβαίας λογοδοσίας, μαζί με μετρήσιμες δεσμεύσεις και πρότυπα που επανεξετάζονται και επικαιροποιούνται συνεχώς για να παραμείνουν συναφή και λειτουργικά, καθώς και για να διατηρηθεί η κοινή δέσμευση και η πολιτική ώθηση. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί ότι όλοι οι εταίροι εκπροσωπούνται στους μηχανισμούς διακυβέρνησης και ότι ακούγονται όλες οι απόψεις.
• 2 ‑ Συντονισμένη και αποτελεσματική δράση . Δεδομένης της αυξανόμενης πολυμορφίας των εταίρων που συμμετέχουν στην αναπτυξιακή συνεργασία είναι σημαντικότερο από ποτέ να αποφεύγεται η επανάληψη των ενεργειών και ο κατακερματισμός ‑ προβλήματα τα οποία από καιρό δυσχεραίνουν την αποτελεσματικότητα της διεθνούς συνεργασίας. Η αποτελεσματική δράση μετά το 2015 μπορεί να διευκολυνθεί σε μεγάλο βαθμό με την επικέντρωση των εταιρικών σχέσεων σε συγκεκριμένα θέματα και τομείς –όπως η υγεία, η παιδεία και η βιώσιμη ενέργεια. Όμως, η δημιουργία περισσότερων και μεγαλύτερων εταιρικών σχέσεων δεν αποτελεί την καλύτερη λύση· αντίθετα, οι εμπειρίες καταδεικνύουν ότι τούτο μπορεί να εμποδίσει παρά να προωθήσει την πρόοδο. Ο εξορθολογισμός των εταιρικών σχέσεων, οι οποίες ενσωματώνουν υφιστάμενους παράγοντες και δομές, μειώνει τον κατακερματισμό ή την επικάλυψη των δράσεων και περιορίζει τη διοικητική επιβάρυνση και τo φόρτο εργασίας για την υποβολή στοιχείων που επωμίζονται οι αναπτυσσόμενες χώρες, βελτιώνοντας συνεπώς τόσο την παροχή όσο και τον αντίκτυπό της. Οι εταιρικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην εφαρμογή των λύσεων σε ευρύτερη κλίμακα, επιτρέποντας σε πολύ περισσότερους ανθρώπους να επωφεληθούν από τις αναπτυξιακές λύσεις από όσους μπορούν συνήθως οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις ή οι φιλανθρωπικές οργανώσεις μεμονωμένα. Τέλος, και εξίσου σημαντικό, η ισχυρή και αφοσιωμένη ηγεσία δίνει στις εταιρικές σχέσεις την ώθηση που χρειάζονται για να αντιμετωπίζουν περίπλοκες αναπτυξιακές προκλήσεις, για να διατηρούν την πορεία τους και για να κινητοποιούν τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων τους.
• 3 ‑ Δράση που βασίζεται στις εμπειρίες . Η αναθεώρηση της παγκόσμιας διεθνούς συνεργασίας μέσω της οποίας επιδιώκεται η αντιμετώπιση των σημερινών αναπτυξιακών προκλήσεων απαιτεί αλλαγές στη συμπεριφορά και τη νοοτροπία. Ο διάλογος και η αποκόμιση διδαγμάτων από τις εμπειρίες είναι ουσιαστικής σημασίας για να επέλθουν οι αλλαγές αυτές. Οι 11 μελέτες περιπτώσεων που συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση αποτελούν παραδείγματα διαφορετικών εμπειριών και προσεγγίσεων εταιρικών σχέσεων, που όμως μοιράζονται ένα τουλάχιστον κοινό χαρακτηριστικό: σε όλες τονίζεται η σημασία της αποκόμισης διδαγμάτων από τις εμπειρίες, της ανταλλαγής των γνώσεων και της διάδοσης των διδαγμάτων και της καλής πρακτικής. Η συνεργασία των χωρών του Νότου είναι ένα σημαντικό μέσο ανταλλαγής γνώσεων, που επιτρέπει στις χώρες να εφαρμόζουν διδάγματα τα οποία αντλούνται απευθείας από τις εμπειρίες των άλλων για να εμπλουτίσουν τις δικές τους πολιτικές και προγράμματα. Οι μηχανισμοί λογοδοσίας συμβάλλουν στην αποκόμιση διδαγμάτων από τις εμπειρίες, βελτιώνοντας την ποιότητα της αναπτυξιακής συνεργασίας και αυξάνοντας τον αντίκτυπο και τη σχετικότητά της. Οι μηχανισμοί αυτοί ποικίλλουν και συμπεριλαμβάνουν επιθεωρήσεις από ομότιμους, στις οποίες δίνεται έμφαση στη διάρθρωση, τη διαχείριση και την παροχή της αναπτυξιακής συνεργασίας, καθώς και κύκλους παρακολούθησης, υποβολής στοιχείων και αξιολόγησης που έχουν ως στόχο τη στήριξη της συνεχούς προσαρμογής.

Οι εταιρικές σχέσεις μετά το 2015 θα μεταβάλουν τους υφιστάμενους ρόλους και θα φέρουν στο προσκήνιο νέους

Η επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης θα απαιτήσει την ισχυρή συμμετοχή πολλών παραγόντων όπως:

• ο ιδιωτικός τομέας για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τις επενδύσεις
• η κοινωνία των πολιτών που θα απαιτεί τη λογοδοσία των εταίρων αναπτυξιακής συνεργασίας, θα ασκεί πίεση για ανάληψη δράσης όσον αφορά εθνικές και παγκόσμιες δεσμεύσεις και θα προβαίνει σε έλεγχο για να διασφαλίζει την παραγωγική και υπεύθυνη επένδυση των δημόσιων πόρων.

Τούτο συνεπάγεται την αλλαγή του ρόλου των κυβερνήσεων, οι οποίες θεωρούνταν παραδοσιακά η κύρια πηγή χρηματοδότησης της ανάπτυξης.

Ένα πλαίσιο πολιτικής για τις εταιρικές σχέσεις μετά το 2015

Στην «Έκθεση Αναπτυξιακής Συνεργασίας 2015» διερευνάται ο ρόλος των εταιρικών σχέσεων στην παροχή της απαραίτητης ισορροπίας μεταξύ κυριαρχίας και επικουρικότητας, αποφυγής αποκλεισμών και διαφοροποίησης, συνοχής και εξειδίκευσης για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Αντλώντας διδάγματα από τις εμπειρίες, προτείνονται στην έκθεση δέκα παράγοντες επιτυχίας που συνθέτουν ένα πλαίσιο υλοποίησης και παρακολούθησης με σκοπό την ανάδειξη των εταιρικών σχέσεων σε αποτελεσματικές συμμαχίες δράσης:

• 1. Διασφάλιση ηγεσίας υψηλού επιπέδου.
• 2. Εξασφάλιση ότι οι εταιρικές σχέσεις κατευθύνονται από την ενδιαφερόμενη χώρα και ότι προσαρμόζονται στις εθνικές συνθήκες.
• 3. Αποφυγή των επαναλήψεων και του κατακερματισμού.
• 4. Εδραίωση διαφανούς και χωρίς αποκλεισμούς διακυβέρνησης.
• 5. Εφαρμογή της κατάλληλης μορφής εταιρικής σχέσης που να αρμόζει στην πρόκληση.
• 6. Επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τις αρχές, τους στόχους, τα σχέδια υλοποίησης και τους μηχανισμούς εφαρμογής.
• 7. Διευκρίνιση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων.
• 8. Διατήρηση σαφούς έμφασης στα αποτελέσματα.
• 9. Μέτρηση και παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την επίτευξη των κύριων και των επιμέρους στόχων.
• 10. Κινητοποίηση και αποτελεσματική χρήση των απαιτούμενων οικονομικών πόρων.