OECD Multilingual Summaries

Entrepreneurship at a Glance 2017

Summary in Turkish

2017 Tek Bakışta Girişimcilik

Türkçe Özet

Verilerin mevcut olduğu çoğu OECD ülkesinde kurulan yeni firma sayısının toparlanmaya devam ediyor olması ve birçok ülkede de kriz öncesi seviyelere çıkmış olması işletme sayılarındaki her türlü uzun süreli düşüşün geride kalmış olabileceğini ortaya koyuyor.

İflas eğilimlerindeki iyileşmeler, girişimcilik ortamındaki geri dönüş sinyallerini güçlendiriyor. Çoğu ülkede 2016 sonunda iflasların sayısı, kriz öncesi düzeylere veya aşağısına geri dönmüştü. Hatta iflas düzeylerinin 2007’dekine göre daha yüksek seyrettiği ülkelerde, özellikle de İzlanda, İtalya ve İspanya’da dahi 2017 başlarındaki eğilimlerde iyileşmeler olduğuna işaret ediliyor.

Firma açılışlarında hizmet sektörü önemli bir itici güç oldu

Bütün OECD ülkelerinde hizmet sektöründe işletme açılış sayıları sanayi firmalarının üzerine çıkarak 2014’te yeni firmaların oluşturduğu tüm işlerin yaklaşık üçte ikisine katkıda bulundu. Fakat çoğu ekonomide yeni sanayi firmaları, oluşturulan işlerin %15’ten daha azına katkı yaptı. Bunun yanısıra ikisi hariç tüm OECD ülkelerinde imalattaki istihdam 2008 ile 2014 arasında gerilemiştir. Lüksemburg ve Almanya.

İstihdam sayıları da birçok ülkede yeniden toparlanmış ve çoğunda da genç ve yaşlı KOBİ’ler büyümenin başlıca itici güçleri olmuştur. İmalatta ise KOBİ’lere göre krizden daha az etkilenen Euro bölgesi büyük işletmelerindeki istihdam artışı KOBİ’lerinkinin üzerine çıkmaya devam etmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise durum tam tersi olmuş, hizmet sektöründeki büyük işletmeler kriz sonrası istihdam artışını yukarılara taşımıştır.

Daha büyük ve daha küçük firmalar arasındaki verimlilik farklılaşmaları ülkeler ve sektörler arasında ciddi bir çeşitlilik göstermektedir. Ancak genelde verimlilik açıklıkları, imalata göre hizmetler sektöründe çok daha küçüktür. Olağan olarak verimlilik açığı ne kadar büyükse maaş açığı da o kadar büyüktür ‑ örneğin Almanya’da büyük firmalar, orta ölçekli firmalara göre %50’den fazla, küçük ve mikro işletmelere göre ise iki katından fazla maaş primi ödediler ki ‑ böylece hizmet sektörü faaliyetlerindeki büyüme bütün bir ekonomideki maaş dağılımlarının boyutunu azaltmaya yardımcı olabiliyor.

Hizmet sektöründeki yeni işletmelerde kadınlar orantısız bir biçimde yer aldıkça girişimciliğe daha çok dayanan hizmetler sektörü de cinsiyet eşitsizliklerinin azaltılmasının devamına yardımcı olabilir. Erkek ve kadınların tek başlarına çalışma oranlarındaki açıklık son on yılda neredeyse tüm ülkelerde kapanmıştır. Ancak cinsiyet açıklıkları önemli ölçüde devam ediyor: OECD ülkelerinde istihdam edilen on kadından biri kendi işinde çalışıyor ki bu kendi işinde çalışan erkeklerin neredeyse yarısı (%17).

İmalattaki maaş açıklıkları birçok ülkede artıyor

Birçok ülkede, imalat sektörü KOBİ’lerindeki kriz sonrası işgücü verimliliği artışı büyük işletmelerdekinin gerisinde kalarak bilhassa Belçika, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Letonya ve Slovak Cumhuriyeti’ndeki mevcut verimlilik açıklıklarını kötüleştirmiştir. Buna karşılık büyük ve küçük imalat firmaları arasındaki maaş açıklıkları 2008 ile 2014 arasında OECD’nin ‑ Polonya hariç ‑ bütün Doğu Avrupa ülkeleri, Baltık Devletleri, Norveç ve Birleşik Krallık’ta artmıştır.

Dijital araçlar, mikro‑işletmecilere yeni geçiş yolları ve kilidi açılmış yeni piyasalar sağlamıştır

Parasal olarak erişimi kolay dijital araçlar ve platformlar, daha önceden hayal edilemeyecek bir biçimde yurtdışı piyasalara açılmaları için mikro‑işletmelere yeni fırsatlar sunmuştur.

Dijital varlığı olan KOBİ’ler hakkında Facebook ‑ OECD ‑ Dünya Bankası’nın aylık ortak anketi olan ‘İş Dünyasının Geleceği Anketi’nin yeni verileri, “tek ben” girişimcilerinin (yani hiçbir elemanı olmadan tek başına çalışanların) bile küçük ölçeklerine rağmen dijital araçlardan yararlanmak suretiyle kendi işlerinin ana faaliyeti olarak ihracat yapabileceklerini gösteriyor. İhracat yapan üç firmadan ikisi uluslararası satışlarının yarıdan fazlasının çevrimiçi araçlara dayandığı cevabını verdi ve neredeyse yarısı (%45) uluslararası satışlarının %75’ten fazlasının çevrimiçi araçlara dayandığını bildirdi.

‘İş Dünyasının Geleceği Anketi’nin en yeni verileri de uluslararası düzeyde ticaret yapan işletmelerin kendi işlerinin mevcut durumu ve gelecek görünümü hakkında kendinden daha emin olduğunu ve aynı zamanda iş alanı açma konusunda olumlu beklenti taşımalarının daha muhtemel olduğunu teyit ediyor. Alım satım yapan “tek‑ben” girişimcileri için de aynısı geçerli. Bunun ardından anket aynı zamanda büyük firmaların, kendi işlerinin durumu hakkında küçük firmalara göre genelde daha olumlu bir değerlendirmeye sahip olduklarını ortaya koyuyor. Bu da mikro‑işletmelerin kendi işlerini yürütmede ve büyütmede karşılaştıkları mevzuata uyumluluk, finansman sağlanması, eleman alımı ve vasıflı çalışanların elde tutulması ve iş ortakları bulunması gibi önemli zorlukları yansıtıyor.

“Geçici işçiler”in ortaya çıkışı

Çoğu ülkede genelleşen bir eğilim, sadece yarı‑zamanlı olarak tek başına çalışanların sayısındaki artış oldu. Yarı zamanlı olarak tek başına çalışmanın son on yılda ciddi bir artış göstermesi, kısmen “geçici ekonomi”nin ortaya çıkışının getirdiği yeni fırsatları, yani tam zamanlı işleri tamamlayan veya onların yerine geçen esnek istihdam düzenlemeleri konusunda yükselen fenomeni yansıtmaktadır. Geçici çalışanların kendileri yeni olmasa da (örneğin eğlence sektörü her zaman bu kişilere dayanmıştır) günümüzde daha geniş ve daha çok çeşitli bir insan grubu tarafından kendilerine teklif yapılıyor ve talep ediliyorlar ve daha önce hiç olmadığı kadar geniş bir hizmet yelpazesini kapsıyorlar.

Geçici işçilerin ortaya çıkışı, girişimciliğin boyutunu ifade edebilme yönünden tek başına çalışma oranlarının veya düzeylerinin yerindeliği hakkında yeni soruları ortaya çıkarıyor çünkü geçici ekonomi ile girişimcilik faaliyeti arasındaki ilişki hiçbir şekilde net değil. Geçici ekonomiye katılanlar küçük ölçekli girişimciler olabilir fakat geçici işçilerin pekçoğu kendi hizmetlerini, konvansiyonel çalışanlarla güçlü benzerlikler taşıyan şartlarda, özellikle de girişimcilik riski yokken sunmaktadırlar. Aynı zamanda geçici işçilerin sunduğu esneklik de çoğu zaman geleneksel maaşlı istihdamla karşıtlık oluşturmakta ve yeni girişimcileri bir yandan geçim masraflarını karşılarken diğer yandan kendi iş fikirlerini hayata geçirmeye teşvik edebilmektedir.

Dolayısıyla geçici işçilerin girişimciliğe katkısını değerlendirmede ölçüm zorlukları bulunmakta, bazı kanıtlar da geçici ekonominin bazen, ama özellikle de geçici ekonomi platformları yüksek kaliteli girişimciliği tamamlamak yerine düşük kaliteli girişimciliğin yerini alacak şekilde hareket ettiğinde girişimcilik faaliyetini azaltabileceğini ileri sürmektedir.

Bu ölçüm zorluklarının ele alınması ve bu alandaki verilerin ulaşılabilirliğini geliştirecek alanların araştırılması, bu yayının girişimcilik ölçümüne dönük daha iyi veriler sağlama taahhüdüne ek unsur oluşturacaktır. Bu itibarla devam eden diğer çabalar arasında sahiplik ve alım satım durumu, küresel değer zincirleriyle bütünleşme, cinsiyet hakkında iyileştirilmiş veriler geliştirilmesi yönünden ve daha genel olarak da girişimcilik verilerinin kullanımındaki istatistiksel tehlikeler ve uyarılar bakımından yeni işletme profillerinin çıkarılması bulunmaktadır.