OECD Multilingual Summaries

How's Life in Your Region?

Measuring Regional and Local Well-being for Policy Making

Summary in Polish

Jak się mieszka w Twoim regionie?

Pomiar dobrobytu regionalnego i lokalnego na potrzeby kształtowania polityki

Streszczenie w języku polskim

Każdy chce dobrego poziomu życia w miejscu zamieszkania, dlatego pomiar codziennych doświadczeń mieszkańców może być dla nich istotniejszy niż średnia krajowa. Pełny obraz gospodarki i społeczeństwa musi obejmować opinie mieszkańców na temat warunków życia w ich okolicy, sposób ich postępowania w razie niespełniania oczekiwań oraz wkład usług lokalnych w poprawę możliwości zatrudnienia i zdrowszy tryb życia. Regionalne wskaźniki dobrobytu pozwalają określić, czy ożywienie gospodarcze i wzrost zamożności przekładają się w ogóle na lepszy poziom życia dla wszystkich.

Regiony mogą wykorzystywać wskaźniki dobrobytu do wielu celów, odpowiednio do własnych priorytetów i potrzeb. Wskaźniki te mogą pomóc regionom w określeniu ich względnych mocnych i słabych stron w zakresie dobrobytu, monitorowaniu trendów i porównywaniu ich z tendencjami obserwowanymi w innych miejscach. Mogą także przyczyniać się do zwiększania świadomości konkretnych problemów związanych z dobrobytem. Mogą również dyktować priorytety polityki, ponieważ odzwierciedlają kwestie o największym znaczeniu dla obywateli.

W projekcie „Jak się mieszka w Twoim regionie?” ustalono wspólne ramy pomiaru dobrobytu na poziomie regionalnym. Mają one na celu poprawę spójności i efektywności polityki dzięki analizie dziewięciu aspektów kształtujących warunki materialne mieszkańców (dochody, zatrudnienie i warunki zamieszkania) oraz jakość ich życia (zdrowie, edukacja, środowisko, bezpieczeństwo, dostęp do usług i zaangażowanie obywatelskie). Tych dziewięć kategorii wynika zarówno z cech jednostek, jak i danego obszaru. Najłatwiej oceniać je z zastosowaniem wskaźników wyników rzeczywistych, nie przez dane wejściowe lub wyjściowe.

Pomiar tych dziewięciu aspektów przy użyciu zestawu porównywalnych wskaźników w 362 regionach w 34 krajach OECD wskazuje, że dobrobyt przejawia się w bardzo różny sposób w zależności od miejsca. Często większe różnice w dobrobycie występują między regionami jednego kraju niż pomiędzy różnymi państwami. Na przykład rozbieżności dotyczące poziomu wykształcenia pracowników między Krajem Basków a Andaluzją są zbliżone do różnicy między Hiszpanią a Szwecją. Takie nierówności regionalne mogą się przyczyniać do wzrostu kosztów opieki społecznej, zagrażać spójności społecznej i obniżać wyniki kraju. Państwa o większych różnicach regionalnych w dziedzinie zatrudnienia, edukacji i dostępu do usług notują także niższe wyniki dotyczące dobrobytu na poziomie ogólnokrajowym.

Bardziej równomierny rozkład wyników dotyczących dobrobytu może wpłynąć na życie mieszkańców i zwiększyć odporność regionu. Regiony o mniejszych nierównościach w zakresie dochodów cechują się przeciętnie wyższymi wskaźnikami wzrostu produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca za ostatnich dziesięć lat, zwłaszcza od czasów kryzysu gospodarczego. Jednak zarówno w średnich wynikach dotyczących dobrobytu w regionach, jak i w ich rozkładzie występują istotne różnice. Na przykład nowe dane dotyczące nierówności dochodów na poziomie regionalnym wskazują, że w większych miastach występują przeciętnie większe nierówności w tym zakresie.

Regiony charakteryzują się różnymi możliwościami zmiany wyników dotyczących dobrobytu w czasie oraz różnym potencjałem w zakresie poszczególnych wymiarów dobrobytu. Dane dotyczące zatrudnienia mogą się zmienić w ciągu zaledwie kilku lat, ale inne aspekty, np. bezpieczeństwo i edukacja, wymagają inwestycji w dłuższym terminie. Na przykład ponad 80% regionów OECD z dolnego kwintyla pod względem bezpieczeństwa i 90% z dolnego kwintyla pod względem edukacji w 2000 r. wciąż miało tę samą klasyfikację w roku 2013.

Z regionalnych ram dobrobytu wynika, że poszczególne aspekty dobrobytu mogą na siebie oddziaływać negatywnie lub mogą się nawzajem wzmacniać. Uwzględnianie komplementarności i sprzeczności między poszczególnymi aspektami sprzyja poprawie spójności polityki. Obywatele mogą wpływać na projektowanie i wdrażanie elementów polityki przez jakość zarządzania i instytucji na poziomie lokalnym.

Regiony i miasta, które chcą wdrożyć strategię dotyczącą dobrobytu w celu poprawy aktualnych warunków życia i przyszłych możliwości obywateli, powinny rozważyć następujące działania:

• Przekładanie celów dotyczących dobrobytu na wskaźniki dotyczące polityki. Regionalny pomiar dobrobytu należy wyraźnie powiązać z celami polityki regionalnej uzgodnionymi między poszczególnymi szczeblami władzy oraz w ich obrębie.
• Wybór wskaźników. Jak wskazano w Ramach dobrobytu regionalnego OECD (OECD Regional Well‑Being Framework), należy wprowadzić ukierunkowany proces konsultacji celem skupienia się na ograniczonym zestawie kluczowych wskaźników odzwierciedlających lokalne priorytety i zasoby.
• Określenie sytuacji wyjściowej i oczekiwanych wyników. Wyznaczenie jasnego punktu wyjścia i zakresu celów do osiągnięcia pomaga skupić bieg działań publicznych wokół przejrzystego harmonogramu i ważnych etapów pośrednich.
• Monitorowanie postępów i ocena potencjału poszczególnych miejsc. Regionalne wskaźniki dobrobytu stanowią narzędzie śledzenia zmian w czasie i określania konkretnych zasobów, które należy rozwijać w poszczególnych społecznościach.
• Wzmacnianie zaangażowania obywateli i informowanie o wynikach. Angażowanie obywateli od wczesnego etapu inicjatywy pomiaru zwiększa dynamikę działania, ułatwia korekty polityki w razie potrzeby oraz zwiększa poczucie odpowiedzialności i zaufanie.