OECD Multilingual Summaries

Taxing Wages 2019

Summary in Polish

Opodatkowanie zarobków 2019

Streszczenie w języku polskim

W 2018 roku średni klin podatkowy w krajach OECD dla pracownika stanu wolnego zarabiającego średnią pensję wynosił 36,1%, czyli o 0,16 punktu procentowego mniej niż w 2017, co oznacza spadek czwarty rok z rzędu. Klin podatkowy określa różnicę między kosztami zatrudnienia pracownika ponoszonymi przez pracodawcę i wynagrodzeniem, które ten pracownik otrzymuje na rękę. Oblicza się go jako sumę całkowitego podatku dochodowego od osób fizycznych i składek na ubezpieczenie społeczne opłacanych przez pracowników i pracodawców, pomniejszonych o otrzymane świadczenia gotówkowe, czyli odsetek całkowitych kosztów pracy ponoszonych przez pracodawców.

Pomimo że średni klin podatkowy dla pracownika stanu wolnego zmniejszył się w 2018 roku na obszarze OECD, wynikło to z silnego spadku odnotowanego w zaledwie czterech krajach, podczas gdy w prawie dwóch trzecich krajów OECD zauważono niewielki wzrost. Cztery kraje, w których klin podatkowy znacznie się zmniejszył to: Estonia (‑2,54 punktu procentowego), Stany Zjednoczone (‑2,19 punktu procentowego), Węgry (‑1,11 punktu procentowego) i Belgia (‑1,09 punktu procentowego). Źródłem tych zmian były reformy podatku dochodowego w Estonii i Stanach Zjednoczonych oraz obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne na Węgrzech i w Belgii.

Pomimo że średnia dla krajów OECD spadła, w 22 krajach OECD odnotowano niewielki wzrost klinu podatkowego dla pracownika stanu wolnego zarabiającego średnią pensję w 2018 roku, wzrost ten nigdzie nie przewyższał jednak pół punktu procentowego. Ponadto, poza Estonią, Stanami Zjednoczonymi, Węgrami i Belgią ‑ czyli czterema krajami, w których zmniejszenie się klinu podatkowego było najbardziej widoczne ‑ w dziesięciu krajach odnotowano niewielki spadek klinu podatkowego dla średniego pracownika w 2018 roku (poniżej jednego punktu procentowego).

Wysokość średniego klinu podatkowego na obszarze OECD dla par, w których przychody zapewnia jedna osoba, utrzymuje się od 2017 na stabilnym poziomie, i wynosi 26,6%. W 2018 roku klin podatkowy dla tego typu gospodarstw domowych spadł w 16 krajach OECD, przy czym najsilniejszy spadek odnotowano w Nowej Zelandii (4,52 punktu procentowego), na Litwie (2,50 punktu procentowego), w Stanach Zjednoczonych i Estonii (po 2,41 punktu procentowego) oraz na Węgrzech (1,13 punktu procentowego), w Belgii (1,09 punktu procentowego) i Grecji (1,08 punktu procentowego). Klin podatkowy dla tego typu gospodarstw domowych był sabilny w Chile, a zwiększył się w pozostałych 19 krajach OECD. Z wyjątkiem Polski (gdzie wzrost o 10,33 punktu procentowego wynikał ze zmniejszenia wypłat zasiłków na dzieci), wzrost w żadnym kraju nie przekroczył 1 punktu procentowego.

Niniejszy raport zawiera także specjalną część analizującą opodatkowanie pracownika stanu wolnego zarabiającego pensję na poziomie mediany w krajach OECD. Mediana zarobków pozwala w sposób bardziej wiarygodny niż średnie wynagrodzenie porównać strukturę wynagrodzeń w krajach OECD, lecz jest trudna do obliczenia ze względu na niedostępność danych. W 2017 roku mediana zarobków dla pracownika kraju OECD wynosiła 80,8% średniej pensji i, co z tego wynika, podlegała słabszemu obciążeniu podatkowemu wynoszącemu 34,3% kosztów pracy ‑ w porównaniu do 36,2% dla średniego pracownika. Pomimo że klin podatkowy w przypadku zarobków na poziomie mediany jest niższy niż w przypadku średniej pensji we wszystkich krajach OECD poza Chile i Węgrami, w większości krajów różnica ta jest nieznaczna.

Główne wnioski

W porównaniu do roku 2017 średni klin podatkowy w krajach OECD w 2018 roku zmniejszył się

• Średnio w krajach OECD podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie społeczne opłacane przez pracowników i pracodawców z tytułu dochodów z zatrudnienia wynosiły łącznie 36,1% w 2018 roku, co stanowi spadek o 0,16% punktu procentowego.
• W 2018 roku najwyższe średnie kliny podatkowe dla bezdzietnego pracownika stanu wolnego zarabiającego średnią krajową odnotowano w Belgii (52,7%), Niemczech (49,5%), Włoszech (47,9%), Francji (47,6%) i Austrii (47,6%). Kliny podatkowe na najniższym poziomie zaobserwowano zaś w Chile (7%), Nowej Zelandii (18,4%) i Meksyku (19,7%).
• Porównując lata 2017 i 2018 klin podatkowy zwiększył się w 22 z 36 krajów, a zmniejszył się w pozostałych 14. W czterech krajach spadek był silniejszy niż 1 punkt procentowy (szczegóły powyżej), podczas gdy w dziesięciu innych krajach odnotowany spadek był niewielki. Wzrost w żadnym z krajów nie przekroczył 0,5% punktu procentowego ‑ najsilniejszy wzrost odnotowany w Korei wynosił 0,49 punktu procentowego.

Średni klin podatkowy dla rodzin z dziećmi w 2018 wynosił 26,6%

• W 2018 roku najwyższe średnie kliny podatkowe dla gospodarstw domowych z dwójką dzieci, w których źródłem zarobków jest jedna osoba pobierająca średnią pensję odnotowano we Francji (39,4%) i Włoszech (39,1%). Kliny podatkowe w Austrii, Belgii, Finlandii, Grecji, Szwecji i Turcji wynosiły od 37% do 38%. Najniższe kliny podatkowe zaobserwowano w Nowej Zelandii (1,9%), Chile (7,0%) i Szwajcarii (9,8%).
• Porównując lata 2017 i 2018 największy wzrost klinu podatkowego dla tego typu gospodarstw domowych zaobserwowano w Polsce (10,33 punktu procentowego). Największy spadek zaś zauważono w Nowej Zelandii (4,52 punktu procentowego), na Litwie (2,50 punktu procentowego), Estonii i Stanach Zjednoczonych (po 2,41 punktu procentowego).
• W przypadku rodzin z dziećmi, w których źródłem zarobków jest jedna osoba, klin podatkowy jest niższy niż dla bezdzietnych osób stanu wolnego we wszystkich krajach OECD z wyjątkiem Chile i Meksyku, w których to krajach kliny podatkowe gospodarstw domowych obu typów są sobie równe. Różnica ta wynosi ponad 15% kosztów pracy w Belgii, Kanadzie, Czechach, Niemczech, Irlandii, Luksemburgu, Nowej Zelandii i Słowenii.

Opodatkowanie osoby stanu wolnego pobierającej zarobki na poziomie mediany krajowej w 2017 r. (Dodatek specjalny)

• Średni klin podatkowy na obszarze OECD dla pracownika stanu wolnego pobierającego zarobki na poziomie mediany w 2017 roku wynosił 2,0 punktu procentowego mniej niż dla pracownika stanu wolnego pobierającego średnią pensję (odpowiednio 34,3% i 36,2%, przy czym różnica wynika z zaokrąglenia liczb).
• Średni klin podatkowy pracowników na poziomie mediany w 2017 roku wynosił od 52,0% w Belgii do 7% w Chile. W 21 krajach klin podatkowy dla tego typu pracowników wynosił od 30% do 45%.
• W 2017 roku prawie wszystkie (94%) różnice w średnich klinach podatkowych dla OECD między pensją średnią i pensją na poziomie mediany wynikały z niższych podatków dochodowych od osób fizycznych, przy czym w sześciu krajach pewne znaczenie miały też składki na ubezpieczenie społeczne.