OECD Multilingual Summaries

Government at a Glance 2017

Summary in Greek

Η Κυβέρνηση με μια ματιά 2017

Περίληψη στα ελληνικά

Η οικονομική ανάπτυξη ανακάμπτει με αργό ρυθμό στη ζώνη του ΟΟΣΑ, όμως η έντονη αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης είναι πραγματικότητα και πρέπει να αντιμετωπιστεί από τις κυβερνήσεις. Η εμπιστοσύνη στους δημόσιους θεσμούς είναι χαμηλή, και η εντύπωση ότι οι δημόσιες πολιτικές ευνοούν επιλεγμένες ομάδες συμφερόντων έχει αυξηθεί έντονα. Οι οικονομικοί κύκλοι μικρότερης διάρκειας, η τεχνολογική πρόοδος και η αποδιοργανωτική καινοτομία επιβάλλουν τη μεταρρύθμιση των εθνικών αγορών εργασίας και των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, ενώ παράλληλα η κλιματική αλλαγή, η φοροδιαφυγή και η τρομοκρατία απαιτούν συντονισμένη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πολιτική πόλωση και η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στους δημόσιους θεσμούς καθιστά την επιτυχία των μεταρρυθμίσεων πιο απρόβλεπτη. Για την επανασύνδεση των κυβερνήσεων με τους πολίτες τους και για την προώθηση πιο βιώσιμης και με λιγότερους αποκλεισμούς ανάπτυξης, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η ακεραιότητα των κυβερνητικών θεσμών και των εκλεγμένων αξιωματούχων, να εδραιωθεί ο συνεχής διάλογος με τους πολίτες μέσα από ανοιχτές και συμμετοχικές διαδικασίες χάραξης πολιτικής, και να επεκταθεί η ικανότητα της κυβέρνησης να επιλέγει τις πιο κατάλληλες πολιτικές ανάμεσα σε πληθώρα επιλογών. Στην έκθεση «Η Κυβέρνηση με μια ματιά 2017» παρέχονται στοιχεία για τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διακυβέρνησης.

Η διαδικασία δημοσιονομικής σταθεροποίησης συνεχίζεται, όμως τα επίπεδα χρέους παραμένουν υψηλά και οι κυβερνητικές επενδύσεις έχουν μειωθεί

• Το μέσο δημοσιονομικό έλλειμμα έφτασε στο ‑2,8% του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ το 2015, έναντι του ‑8,4% το 2009, καθώς οι χώρες σταθεροποιούν τα δημόσια οικονομικά έπειτα από τη χρηματοπιστωτική κρίση.
• Το διαρθρωτικό ισοζύγιο βελτιώθηκε από το ‑6,3% του δυνητικού ΑΕΠ το 2009 στο ‑2,4% το 2015 στις χώρες του ΟΟΣΑ, σηματοδοτώντας την επιστροφή σε μακροπρόθεσμες τάσεις.
• Το μέσο ακαθάριστο δημόσιο χρέος το 2015 ανήρθε στο 112% του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ, με έντεκα χώρες να καταγράφουν επίπεδα χρέους ίσα ή υψηλότερα από το ΑΕΠ.
• Οι μέσες δημόσιες επενδύσεις διαμορφώθηκαν στο 3,2% του ΑΕΠ το 2015 κυμαινόμενες από 6,7% στην Ουγγαρία έως 1,5% στο Ισραήλ. Σημείωσαν δηλαδή μείωση από το 4,1% το 2009, όταν άρχισαν να εφαρμόζονται πολιτικές δημοσιονομικής επέκτασης. Το ένα τρίτο των δημόσιων επενδύσεων διοχετεύεται σε οικονομικές υποθέσεις, κυρίως στις μεταφορές, και ακολουθεί ο τομέας της άμυνας (15,2%).

Οι δημόσιες δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη και την κοινωνική προστασία αυξήθηκαν

• Μεταξύ του 2007 και του 2015 η μεγαλύτερη αύξηση των κυβερνητικών δαπανών σημειώθηκε στους τομείς της κοινωνικής προστασίας (2,6 εκατοστιαίες μονάδες) και της υγειονομικής περίθαλψης (1,7 εκατοστιαίες μονάδες) στις χώρες του ΟΟΣΑ.
• Δεδομένου ότι το ένα τρίτο των δαπανών για τις δημόσιες συμβάσεις διατίθεται στην υγειονομική περίθαλψη, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα στη διαδικασία σύναψης δημόσιων συμβάσεων για την προμήθεια φαρμακευτικών προϊόντων και ιατρικής τεχνολογίας και υλικού, με σκοπό την παροχή καλύτερων υπηρεσιών υγείας με χαμηλότερο κόστος.

Η απασχόληση στην κυβέρνηση είναι σταθερή κατά μέσο όρο, όμως υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις σε επίπεδο χώρας

• Πολλές χώρες του ΟΟΣΑ αναφέρουν σημαντική μείωση της απασχόλησης στην κεντρική κυβέρνηση κατόπιν της εφαρμογής των μέτρων λιτότητας που λήφθηκαν μετά την κρίση. Παρόλα αυτά, η απασχόληση στη γενική κυβέρνηση ως ποσοστό της συνολικής απασχόλησης στις χώρες του ΟΟΣΑ αυξήθηκε ελαφρώς μεταξύ του 2007 και του 2015 από 17,9% σε 18,1%.
• Αυτός ο μέσος όρος αποκρύπτει τις αποκλίσεις μεταξύ των χωρών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ η απασχόληση στη γενική κυβέρνηση ως ποσοστό της συνολικής απασχόλησης σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση (πάνω από 2,5 εκατοστιαίες μονάδες) κατά την περίοδο 2007‑2015. Αντίθετα, στη Δημοκρατία της Τσεχίας, την Εσθονία, την Ισπανία, την Ουγγαρία και τη Σλοβενία σημειώθηκε αύξηση που ήταν ίση ή μεγαλύτερη από 2 εκατοστιαίες μονάδες κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.
• Επιπλέον, η αναλογία (απασχόληση στη γενική κυβέρνηση προς τη συνολική απασχόληση) αποκρύπτει τις μεταβολές του απόλυτου ποσοστού δημόσιας απασχόλησης. Από την περίοδο 2014‑2015 η απασχόληση στη γενική κυβέρνηση αυξήθηκε στην Τουρκία κατά 3,9%, ενώ μειώθηκε στις Κάτω Χώρες κατά περισσότερο από 3,6%. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι εμφανείς στην αναλογία, διότι η απασχόληση στη γενική κυβέρνηση μεταβλήθηκε με παρόμοιο ρυθμό με τη συνολική απασχόληση.
• Κατά μέσο όρο, οι αποδοχές των ανώτατων στελεχών (D1) ήταν κατά 27% περισσότερες από αυτές των ανώτερων στελεχών (D2), κατά 72% περισσότερες από αυτές των στελεχών μέσου επιπέδου (D3), δύο φορές περισσότερες από αυτές των στελεχών D4, και 2,6 φορές περισσότερες από αυτές των επαγγελματιών ανώτερου επιπέδου. Τούτο υποδεικνύει ότι η πρόσθετη αμοιβή που καταβάλλεται για την άσκηση διευθυντικών καθηκόντων είναι πολύ υψηλότερη από αυτή για την τεχνική εξειδίκευση. Οι αποδοχές των γραμματέων είναι κατά μέσο όρο τέσσερις φορές χαμηλότερες από αυτές των ανώτατων στελεχών (D1).

Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε ηγετικές κυβερνητικές θέσεις

• Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες αποτελούσαν μόλις το 29% των βουλευτών και μόλις το 28% των κυβερνητικών υπουργών στις χώρες του ΟΟΣΑ κατά το 2017.
• Ομοίως, μολονότι οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 58% του συνολικού εργατικού δυναμικού στο δημόσιο τομέα, κατέχουν μόνο το 38% των υψηλόβαθμων θέσεων.
• Η ίση εκπροσώπηση των γυναικών στη δημόσια ζωή και την απασχόληση σε όλα τα επίπεδα διευρύνει το δυναμικό δεξιοτήτων που είναι διαθέσιμο για τη βελτίωση των οργανωτικών επιδόσεων.

Τα εργαλεία μέτρησης της απόδοσης και τα στοιχεία κατανόησης συμπεριφοράς βελτιώνουν την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα

• Σε όλες τις χώρες οι αξιολογήσεις της απόδοσης των υπαλλήλων της κεντρικής κυβέρνησης είναι υποχρεωτικές. Η σύνδεση της απόδοσης με την επιβράβευση παραμένει δύσκολη και η χρήση της αμοιβής βάσει της απόδοσης παρέμεινε σταθερή από το 2010.
• Η επισκόπηση δαπανών συνιστά εργαλείο που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στις χώρες του ΟΟΣΑ για τη διασφάλιση καλύτερου ελέγχου των δαπανών και για τη βελτίωση της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων. 22 χώρες του ΟΟΣΑ διενέργησαν τουλάχιστον μία επισκόπηση δαπανών κατά την περίοδο 2008‑2016, σε σύγκριση με μόλις πέντε κατά την περίοδο 2000‑2007.
• Η χρήση στοιχείων κατανόησης συμπεριφοράς εδραιώνεται σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ, κυρίως με στόχο την καλύτερη εφαρμογή των πολιτικών. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να χρησιμοποιούνται σε ολόκληρο τον κύκλο πολιτικής, ιδιαίτερα για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση των πολιτικών.

Οι πρωτοβουλίες ανοιχτής διακυβέρνησης κερδίζουν έδαφος, όμως απαιτείται περισσότερη αξιολόγηση

• Οι χώρες θεσμοποιούν όλο και περισσότερο τις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της συμμετοχής που διέπουν την ανοιχτή διακυβέρνηση. Περίπου μισές από τις χώρες του ΟΟΣΑ (17 από τις 35 χώρες) έχουν υιοθετήσει μία εθνική στρατηγική για την ανοιχτή διακυβέρνηση.
• Οι περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ έχουν υιοθετήσει την αρχή της εξ ορισμού ανοιχτής διάθεσης. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, όλα τα κυβερνητικά δεδομένα είναι ανοιχτά με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου υπάρχει νόμιμη αιτιολόγηση για το αντίθετο.
• Εντούτοις, ο βαθμός προώθησης της περαιτέρω χρήσης των δεδομένων εκτός του δημόσιου τομέα (όπως σε μαραθώνιους ανάπτυξης εφαρμογών και σε εκδηλώσεις συνδημιουργίας) και εντός του δημόσιου τομέα (σε συνεδριάσεις ενημέρωσης και εκπαιδευτικά σεμινάρια) ποικίλλει σημαντικά.
• Λίγες είναι οι χώρες που αξιολογούν κατά πόσο οι πρωτοβουλίες ανοιχτής διακυβέρνησης επιτυγχάνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα σε επίπεδο οικονομίας, κοινωνίας, παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα ή λογοδοσίας.

Πολλά πρέπει να γίνουν ακόμη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε υπηρεσίες

• Η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά πριν από την κρίση. Κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ, το 42% των πολιτών ανέφερε ότι είχε εμπιστοσύνη στην εθνική κυβέρνηση το 2016, έναντι του 45% πριν από το 2007.
• Παραμένουν οι ανισότητες ως προς την πρόσβαση, την ικανότητα ανταπόκρισης και την ποιότητα των υπηρεσιών ανά πληθυσμιακή ομάδα. Σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ τα άτομα με χαμηλό εισόδημα αναφέρουν περισσότερες ακάλυπτες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης σε σύγκριση με τα άτομα με υψηλότερα εισοδήματα. Ομοίως, οι κοινωνικά ή οικονομικά μη προνομιούχοι μαθητές έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να μην επιτύχουν το επίπεδο βάσης στον επιστημονικό εγγραμματισμό σε σχέση με τους προνομιούχους μαθητές.
• Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποτρέψουν την εμφάνιση νέων μορφών ηλεκτρονικού αποκλεισμού. Παρόλο που όλο και περισσότεροι πολίτες επικοινωνούν με την κυβέρνησή τους μέσω ψηφιακών διαύλων, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές όσον αφορά τη χρήση ανά εκπαιδευτικό επίπεδο, περιοχή κατοικίας και ηλικία.