OECD Multilingual Summaries

OECD Business and Finance Outlook 2018

Summary in Dutch

OESO Vooruitzichten voor het bedrijfsleven en financiën 2018

Samenvatting in het Nederlands

Connectiviteit, niet alleen tussen instellingen die deel uitmaken van het wereldwijde financiële systeem, maar ook tussen landen onderling is een belangrijk aspect van de globalisering en van de manier waarop complexe samenlevingen met elkaar samenwerken op zoek naar een hogere productiviteit. De Vooruitzichten van dit jaar onderzoeken de connectiviteit, niet alleen tussen instellingen die deel uitmaken van het wereldwijde financiële systeem, maar ook tussen landen onderling. Wat dit laatste betreft, richten deze Vooruitzichten zich de opkomst van China in de wereldeconomie. Met name wordt de impact van de internationale ontwikkelingsstrategie ‘Belt and Road Initiative’ (BRI) op de wereldwijde handel‑ en investeringspartners van China onderzocht. Ook wordt de beleidsaanpak besproken waarmee de voordelen van deze strategie over de gehele wereldeconomie kunnen worden verspreid.

De vooruitzichten voor het wereldwijde financiële systeem

De financiële instellingen in rechtsgebieden waarin belangrijke banken voor het wereldwijde financiële systeem gevestigd zijn (globally systemic important banks of G‑SIB's), hebben sinds 2008 het wereldwijde financiële systeem gesteund met ultralage rentevoeten en de grootschalige aankoop van effecten. Dit diende aanvankelijk om disfunctionele markten te ondersteunen en daarna om het economische herstel te stimuleren. Naarmate de economische situatie is verbeterd, is de Amerikaanse Federal Reserve begonnen met de normalisering van haar beleid. De centrale banken in andere ontwikkelde landen zullen waarschijnlijk volgen. Dit heeft in 2018 bijgedragen tot grote schommelingen van de activaprijzen, vooral in de eerste maanden van het jaar. Het beheer van dit proces is echter verre van eenvoudig.

Nu dat dit proces van start is gegaan, heeft het Basel Committee of Bank Supervisors de hervorming afgerond van het regelgevingskader voor de banken die internationaal actief zijn. Deze hervorming wordt ook wel Basel III genoemd. De omkering van de monetaire versoepeling is een test of Basel III zijn doelstelling heeft gerealiseerd, namelijk de gegarandeerde veiligheid en integriteit van het financiële systeem wanneer zich spanningen voordoen, vooral als de liquiditeit van producten volatiliteit veroorzaakt. Basel III heeft vooruitgang geboekt bij het versterken van de kapitaalregels, maar heeft de G‑SIB’s en hun bedrijfsmodellen niet ingrijpend veranderd vergeleken met de situatie van vóór de crisis van 2008. Wat niet is gelukt, is de volledige scheiding van investeringsbanken en banken die handelen op basis van depositogaranties. De kwetsbaarheid veroorzaakt door deze onderlinge verbondenheid bestaat nog steeds en is een belangrijk kenmerk van dit systeem. Een indicatie van deze onderlinge afhankelijkheid is de theoretische waarde van over‑the‑counter derivaten. Die is in de tweede helft van 2017 constant gebleven op US$ 532 biljoen, slechts iets lager dan de piekwaarde van vóór de crisis, namelijk USD 586 biljoen eind 2007. Waar deze risico's worden aangetroffen, is wel iets veranderd, omdat beleggers op de lage rentevoet hebben gereageerd.

De financiële vooruitzichten worden ook bepaald door het vermogen van China om de risico’s van hun hoge schuldenlast aan te sturen en gebruik te maken van hun bankactiviteiten, het schaduwbanksysteem en de vermogensbeheerindustrie. Ook al is China niet direct verbonden aan de risico's van ontwikkelde landen vanwege de gesloten aard van het Chinese financiële systeem, toch zullen eventuele problemen in China ertoe leiden dat de Chinese overheid Amerikaanse effecten zal afstoten. Dit zal de liquiditeitsdruk in ontwikkelde landen verhogen. De omvang van het aantal niet‑rendabele leningen in China is niet duidelijk vanwege het gebrek aan informatie over welke activa niet in de balans zijn opgenomen. Het is echter duidelijk dat deze enorme buitenbalans‑blootstelling het leverage‑risico heeft vergroot en mogelijk ontwrichtende kredietgebeurtenissen kan veroorzaken. Deze kunnen de groei ook buiten China verstoren als de grote ontwikkelde en opkomende landen geen verdere veranderingen van de structuur van hun financiële markten en instellingen overwegen.

De BRI in het wereldwijde handels‑, investerings‑ en financieringslandschap

De BRI van China is een ambitieuze strategie om de connectiviteit en samenwerking tussen de zes voornaamste economische corridors te ontwikkelen, weergegeven op afb. 2.3. De Asian Development Bank schat dat Azië tot 2030 US$ 26 biljoen aan infrastructuurinvesteringen nodig zal hebben en China kan daar zeker aan bijdragen. De BRI prioriteert de financiering van de infrastructuur en is ook een strategie om enkele langetermijndoelstellingen te realiseren: connectiviteit, energie‑ en voedselzekerheid, een evenwichtige regionale ontwikkeling en een betere inzet van de capaciteit, vrijere handel, duurzaamheidsdoelstellingen en culturele en wetenschappelijke uitwisselingen.

China investeert in technologie‑overdracht met het oog op activiteiten met meer toegevoegde waarde en is van plan om op de lange termijn qua technologienormen, innovatie en waardeketens voor de handel hetzelfde te doen als andere grote landen. Connectiviteit is een belangrijk onderdeel van de strategie, met name met betrekking tot energie, gezien de talrijke en uiteenlopende bronnen langs de BRI‑corridors. Meer in het algemeen suggereert een empirische analyse in deze Vooruitzichten dat de connectiviteit tussen ontwikkelde en opkomende markten de voordelen van handel en investeringen versterkt. De behoefte aan infrastructuurfinanciering voor de ontwikkeling van Azië is groot en gezien de eigen financiële uitdagingen in China, is de slagkracht van dit ene land beperkt. Dit betekent dat een aanzienlijke bijdrage van de OESO‑landen nodig is om de BRI succesvol te maken. Hiervoor moeten de markten meer beslissingen over de toewijzing van resources maken. De eigendomsrechten, concurrentie, gelijke concurrentievoorwaarden en een goed bestuur moeten aangescherpt worden om dit mogelijk te maken.

Gelijke concurrentievoorwaarden ontwikkelen voor een duurzame groei

De BRI is een globalisatiefase van langdurige aard, die net als soortgelijke kwesties in de wereldeconomie een transparante fundering van gezonde beginselen vereist die kosteneffectieve oplossingen en eerlijkheid voor alle stakeholders stimuleren.

Er zijn vijf onderdelen van de economie die kunnen profiteren van een betere uitlijning met internationale normen:

• Het toenemende belang van staatsbedrijven in de wereldeconomie vraagt om de ontwikkeling van gelijke concurrentievoorwaarden die subsidies en niet‑transparante processen ontmoedigen en ontvangende landen toestaan te profiteren van investeringen op basis van algemeen aanvaarde corporate governance regels. Ontvangende landen moeten hun nationale veiligheidsproblemen aanpakken, vooral met betrekking tot strategisch gevoelige technologie en de leemtes die bestaan bij de wettelijke verantwoordingsplicht van staatsbedrijven.
• Open en transparante regelingen zijn nodig voor de aankoopprojecten, vooral voor grote infrastructuurinvesteringen.
• De zware last van omkoping en corruptie moet worden vermeden, niet alleen voor grote infrastructuurprojecten, maar voor alle soorten projecten. Alle sociale en milieukosten moeten in beschouwing worden genomen door middel van verantwoord ondernemerschap dat de lokale gemeenschappen zo min mogelijk verstoort.
• Niet alleen moeten bedrijven zich milieuverantwoordelijk opstellen, ook overheden moeten de gevolgen van de voorgestelde voorzieningen en infrastructuurprojecten op het milieu beoordelen, voordat de projecten worden gestart.
• Open en transparante regelingen voor grensoverschrijdende investeringen zijn nodig om de kosten te verlagen en de opties voor technologie te vergroten. Deze regelingen moeten de connectiviteit en de schaalvoordelen stimuleren die door de infrastructuurstrategieën worden geboden.

Op deze vijf vlakken kunnen de OESO en andere internationale normen belangrijke richtlijnen verschaffen aan landen die de infrastructuur ontvangen en aan landen die de projecten leveren.