OECD Multilingual Summaries

OECD Digital Economy Outlook 2017

Summary in Dutch

OESO Vooruitzichten voor de Digitale Economie 2017

Samenvatting in het Nederlands

Overheden beginnen zich te realiseren welke kansen en uitdagingen de digitale transformatie met zich meebrengt

Gezien alle potentiële voordelen voor de economie, staat digitale transformatie nu hoog op de wereldwijde agenda. De OESO‑landen hebben tijdens de 2016 Cancún Ministerial on the Digital Economy hun doelstellingen vastgesteld. De voordelen van de digitale transformatie voor innovatie, groei en sociale welvaart worden geoptimaliseerd door speciaal aandacht te schenken aan de gevolgen daarvan voor het beleid, een betere meting van de data en de ontwikkeling van een geïntegreerd beleidsraamwerk voor een totale overheidsaanpak. Ondanks de goede vooruitgang bij de toepassing van nationale digitale strategieën (NDS’en) in de hele OESO, is de coördinatie daarvan nog steeds een grote uitdaging. Slechts enkele landen hebben een hooggeplaatste functionaris of instelling verantwoordelijkheid gegeven voor digitale zaken en de coördinatie van hun NDS.

Ondanks de crisis blijven de diensten op het gebied van informatietechnologie groeien en zijn de vooruitzichten goed

Sinds de wereldwijde economische crisis, is de toegevoegde waarde in de hele informatie‑ en communicatietechnologie‑sector (ICT) in de OESO afgenomen, wat overeenkomt met de totale toegevoegde waarde. Binnen de ICT‑sector is de toegevoegde waarde voor telecommunicatiediensten en bij de productie van computers en elektronica echter afgenomen. Voor informatietechnologie (IT) is de toegevoegde waarde daarentegen toegenomen en voor softwarepublicatie is deze waarde constant gebleven. Deze contrasterende trends die hun weerslag vinden in de ICT‑tewerkstelling in de OESO, zullen zich naar verwachting de komende jaren voortzetten, aangezien het aandeel van de risicokapitaalinvesteringen in ICT (een indicatie van de bedrijfsverwachtingen) opnieuw de recordhoogte van 2000 heeft bereikt. De ICT‑sector is nog steeds een belangrijke stimulans van innovatie. In deze sector worden namelijk de meeste bedrijfsuitgaven aan onderzoek en ontwikkeling in de OESO gedaan en wordt eenderde van alle patenten overal ter wereld aangevraagd.

De communicatie‑infrastructuur en ‑diensten krijgen een upgrade gezien de nieuwe toestroom van data

De groei in de communicatiemarkten is het gevolg van de vraag en in veel landen ook van de aangepaste wet‑ en regelgeving die concurrentie, innovatie en investering stimuleert. Investeringen in telecommunicatie als aandeel van de inkomsten zijn toegenomen en de operators maken steeds vaker gebruik van vezeloptica voor hun netwerken. Zowel voor vaste als mobiele breedband zijn de gemiddelde prijzen gedaald en is het aantal abonnementen toegenomen, terwijl in sommige landen het gebruik van mobiele data exponentieel toeneemt. Convergentie in telecommunicatie en broadcasting stimuleert fusies en acquisities en geeft aanleiding tot een herziening van de wet‑ en regelgeving en van de bestaande instellingen. Breedbandsnelheden van 1 gigabit per seconde (Gbps) zijn niet langer een uitzondering en de eerste commerciële aanbiedingen van 10 Gbps zijn het directe gevolg van de nieuwe datastroom, zoals die van aangesloten en autonome voertuigen.

Het gebruik van ICT neemt voortdurend toe, maar is nog steeds niet eerlijk over de landen, bedrijven en mensen verdeeld.

Het gemiddelde ICT‑gebruik door individuele mensen heeft nieuwe records bereikt, maar is nog steeds oneerlijk verdeeld over de verschillende landen en sociale groepen, met name voor meer geavanceerde toepassingen van het mobiele internet, zoals online aankopen of online bankieren. Ouderen en minder hoog opgeleide mensen lopen het verste achter. Overheden concentreren zich op vakopleidingen, lager en middelbaar onderwijs en richten hun publieke uitgaven op apparaten en de connectiviteit op scholen. Ondertussen blijven de hooggeschoolde gebruikers zich zorgen maken over online beveiliging en privacy, zodat niet iedereen van internet gebruik wil maken. Wat het bedrijfsleven betreft loopt het MKB achter bij het standaard en meer geavanceerde gebruik van ICT. Na een traag begin neemt het gebruik van cloud computerinterfaces en big data analyses nu toe. Er worden steeds vaker robots voor de productie ingezet, maar tot dusver slechts in enkele landen.

De digitale innovatie en nieuwe bedrijfsmodellen stimuleren de transformatie, ook van de arbeidsmarkt en de handelseconomie.

Door data aangedreven innovatie, nieuwe bedrijfsmodellen en digitale toepassingen veranderen de wetenschap, overheidsinstellingen, steden en sectoren, zoals gezondheid en landbouw. Beleidsbepalingen die de digitale innovaties ondersteunen zijn gewoonlijk gericht op innovatienetwerken, toegang tot financiering en het (her)gebruik van data, maar schenken minder aandacht aan de investering in ICT, op kennis gebaseerd kapitaal en data‑analyse. De gevolgen van de digitale transformatie zijn de vernietiging van banen in de ene en de creatie van banen in een andere sector, de opkomst van nieuwe arbeidsvormen en een transformatie van de handelseconomie, met name voor diensten. Als reactie hierop zijn veel overheden bezig met een herziening van de arbeidswetgeving en hun handelsovereenkomsten.

Het effectieve gebruik van ICT in het leven en op het werk vereist meer gespecialiseerde en algemene ICT‑vaardigheden, aangevuld door betere basisvaardigheden.

Het effectieve gebruik van ICT in het leven en op het werk vereist goede vaardigheden. ‘IT personeel’ is een van de top tien vacatures die werkgevers moeilijk kunnen vullen, met name in de dienstensector, ook al schijnt het dat het tekort aan gespecialiseerde ICT‑vaardigheden in Europa slechts in enkele landen bestaat. Ondertussen beschikken veel werkers die ICT elke dag gebruiken over onvoldoende algemene ICT‑vaardigheden en dat geldt ook voor de basisvaardigheden voor ICT, zoals het oplossen van problemen en communicatie, die werkers steeds vaker nodig hebben om zich aan de veranderende arbeidsmarkt te kunnen aanpassen. Enkele landen implementeren programma’s om de huidige ICT‑trainingsprioriteiten overeen te stemmen met de verwachte vaardigheidsbehoeften, maar slechts weinig landen hebben al een uitgebreide ICT‑vaardigheidsstrategie ontwikkeld.

Zorgen over digitale beveiliging en privacy limiteren de acceptatie van ICT en de zakelijke kansen

Gezien de toenemende intensiteit van het gebruik van ICT lopen bedrijven en individuen steeds grotere digitale beveiligings‑ en privacy‑risico's. Vooral het MKB dient beheersprocessen voor de digitale beveiligingsrisico's te introduceren of te verbeteren. Veel landen reageren met nationale digitale beveiligingsstrategieën, maar slechts weinig landen hebben ook een nationale privacy‑strategie ontwikkeld. Ondertussen maken consumenten zich steeds meer zorgen over deze privacy‑risico's vooral inzake online fraude, de beschikbare verhaalmechanismen en de online productkwaliteit. Dit limiteert het vertrouwen en kan de groei van de e‑commerce van business‑to‑consumer afremmen. De meeste beleidsbepalingen inzake de bescherming van consumenten zijn nog steeds gericht op een verbetering van het vertrouwen in e‑commerce in het algemeen. Nu pas worden de allereerste stappen gezet om de nieuwe problemen van de peer‑platformmarkten op te lossen.

De beloften van Artificial Intelligence gaan gepaard met belangrijke ethische en beleidsvraagstukken

Artificial Intelligence (AI) wordt deel van alledag. Machines kunnen met AI mensachtige cognitieve functies uitvoeren. Dankzij machine learning, big data en cloud computing kunnen algoritmen steeds ingewikkeldere patronen in grote datasets identificeren en, wat sommige cognitieve functies betreft, beter presteren dan mensen. AI belooft veel aan efficiëntie‑ en productiviteitsverbeteringen, maar vergroot ook de beleidsproblemen. Er worden nieuwe ethische en beleidsvragen gesteld, bijvoorbeeld over de mogelijke gevolgen voor toekomstige arbeids‑ en vaardigheidsontwikkelingen of de gevolgen voor overzicht en transparantie, verantwoordelijkheid, aansprakelijkheid en natuurlijk ook veiligheid en beveiliging.

De kansen die door blockchain worden geboden, worden beperkt door technische problemen en beleidsuitdagingen

Blockchain maakt transacties zonder enige vertrouwde partij mogelijk. Denk aan bitcoin, een virtuele munt die is gebaseerd op blockchain en die onafhankelijk van centrale banken of andere financiële instellingen functioneert. Behalve bitcoin creëren blockchain‑toepassingen kansen op allerlei vlakken, zoals in de financiële en publieke sector, onderwijs en het Internet of Things, door de transactiekosten te reduceren, aansprakelijkheid te vereenvoudigen en een gegarandeerde uitvoering mogelijk te maken door middel van intelligente contracten. Veel van deze kansen kunnen alleen worden benut wanneer de technische problemen en beleidsuitdagingen zijn aangepakt, zoals de wetshandhaving wanneer er geen tussenpartij bestaat en hoe en aan wie de juridische aansprakelijkheid wordt toegewezen voor onrechtmatige daden die worden veroorzaakt door systemen op basis van blockchain.