OECD Multilingual Summaries

Global Outlook on Financing for Sustainable Development 2019

Time to Face the Challenge

Summary in Turkish

Sürdürülebilir Kalkınmanın Finansmanı Hakkında Küresel Görünüm 2019

Zorluklarla Yüzleşme Zamanı

Türkçe Özet

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve 2030 Gündemi, küresel maksatları yeniden tanımladı: herkes için daha iyi bir dünya kurulması kolektif bir sorumluluk. Zaman geçtikçe bu gündem daha da acil bir hal alıyor ‑ aşırı yoksulluk ve iklim değişikliği gibi zorluklar sadece küresel, kolektif bir yanıtlamayla çözümlenebilir.

Addis Ababa Eylem Gündemi (AAEG), bu kolektif maksatların finansmanına yönelik çerçeveyi sağlıyor. Daha çok finansal kaynağın daha koordineli bir biçimde ve insan refahını güçlendiren ve çevreyi bilhassa gelişmekte olan ülkelerde koruyan bir ekonomik büyüme peşinde seferber edilmesi için bir dizi muhtelif aktöre ‑ hükumetlere, işletmelere, vakıflara ve şahıslara ‑ çağrıda bulunuyor.

AAEG’nin 2015’te imzalanmasının ardından SKH’lere ulaşılması için bu ülkelere sunulan finansmanda söz verilen sıçrama somutlaşmadı. Kamu gelirleri ‑ kalkınma finansmanının başlıca dayanağı olarak 4.3 trilyon USD ile ‑ düşük gelirli ülkelerde ortalama olarak, devletin etkin işlerliği için gerekli kabul edilen GSYİH’nın %15’i eşiğinin altında seyrediyor.

Endişe verici olan, gelişmekte olan ülkelere yönelik dış kaynak temininin azalmış olmasıdır. Doğrudan Yabancı Yatırımlarının (DYY) 2016‑17 süresince 750 milyar USD’ye inerek %30 düşmesiyle ve proje finansmanının sadece 2018’in ilk üç aylık döneminde alarm verici %30 seviyesinde azalmasıyla birlikte bilhassa özel sektör yatırımı keskin bir düşüş göstermiştir. Diğer başlıca finansman akışları sabit kalmış fakat karşılaştırmalı olarak küçük seyretmiştir: göçmenlerin havaleleri 2017’de 466 milyar USD rekor yüksekliğe ulaşmıştır; tedarikçi ülkelerdeki mali baskılara rağmen 2017’de resmi kalkınma yardımı 146.6 milyar USD ile sabit kalmıştır; ve hayırseverlik ise 2013‑2015 arasında yılda ortalama 7.9 milyar USD katkı yapmıştır. Yenilikçi finansmana gelince her ne kadar büyüyor olsa da resmi tedarikçilerin çabalarının hala ufak bir payına karşılık gelmektedir.

Sürdürülebilir kalkınma finansmanının azalıyor olması, sadece gelişmekte olan ülkeler için bir tehdit değil: bu bir küresel tehdit çünkü küresel düzeyde sürdürülebilir ve barışçıl refahın sağlanamamasının herkese yönelik sonuçları olacaktır.

Dolayısıyla Sürdürülebilir Kalkınmanın Finansmanı Hakkında Küresel Görünüm’ün bu birinci sürümü, AAEG’yi hayata geçirmek ve hem yurtiçinde hem de yurtdışında Gündem 2030’un sözlerini yerine getirmek için acil ve cesur eylemler çağrısında bulunuyor. Gelişmekte olan ülkeler için daha çok miktarda finansal kaynak seferberliği arayışı yeterli olmayacaktır; bütün finansmanların kalitesinin veya sürdürülebilir kalkınma ayakizinin güçlendirilmesi gerekiyor.

Küresel Görünüm, üç reform alanı belirliyor. Birincisi, ölçümde: finansal akışların hacmini değerlendirmek için daha iyi göstergelere ve araçlara ama aynı zamanda SKH’ler ile daha fazla uyumlaştırılmalarına ihtiyacımız var. Ölçümün, tüm aktörlerden gelen bütün akışlara yardımın ve belli SKH’lere ve kalkınma hedeflerine yönelik akışların takibinin ötesine geçmesi gerekiyor. Örneğin kirletici faaliyetlere yatırım yapılan bir dolar, temiz enerjiye yatırım yapılan bir dolar ile aynı şekilde addedilemez. Karşılıklı alışverişlerin ve sinerjilerin yanısıra kaynakların fiili ayakizini anlamak için bir değerlendirme ve etki kültürünün geliştirilmesi gerekiyor. Dolayısıyla bu rapor, bu açıklıkların ele alınmasına yönelik ilk adım olarak yeni bir şeffaflık girişimi için çağrıda bulunuyor.

İkinci olarak, trilyonları aktarmak yani mevcut toplam finansmandan daha büyük bir payın sürdürülebilir kalkınmaya yatırım yapılmasına yönelik teşvikler oluşturacak politika reformlarına ihtiyaç var. Buna gelişmekte olan ülkelerin finansman seçeneklerinden maksimum yarar sağlama kapasitesinin desteklenmesi; finansman sağlayıcıların yüksek standartlara yönlendirilmesi ve vergi kaçırma ve kaçınma gibi zararlı uygulamaların engellenmesi; ve tedarikçilerin ana ülkelerinde sürdürülebilir kalkınmaya yönelik daha fazla politika tutarlılığının ‑ örneğin vergi rejimleriyle ve yatırım çerçeveleriyle ve havale masraflarının azaltılmasına dönük çabalarla teşvik edilmesi dahildir.

Üçüncü olarak, sürdürülebilir kalkınma finansmanına dönük arz ve talep arasında daha iyi bağlantı kurmak için çeşitli aktörlerin kendi faaliyetlerindeki koordinasyonlarını iyileştirmemiz gerekiyor. Bilhassa ülkelerin kalkınma stratejilerinin mevcut finansmanlarla daha iyi ilişkilendirilmesi gerekiyor. Bu gibi stratejileri tasarlamaya yardımcı olacak ve eşleşen kaynakları tespit edecek birkaç tanılama aracı ve kılavuzu zaten mevcuttur fakat ülkelerdeki koordinasyon düşük seyretmektedir. Küresel Görünüm, ülkeler AAEG’de çağrısı yapılan Entegre Ulusal Finansman Çerçeveleri geliştirirlerken donörleri bunlara daha tutarlı destek sağlamaya zorlamaktadır.

Küresel Görünüm’ün bu başlangıç versiyonunda ortaya konulan gayretli değişim gündemi, BM liderliğindeki Gündem 2030 ve AAEG uygulamasına dönük çabalara destek olmayı amaçlamaktadır. Rapor, partner ülkelerin vizyonlarını ve tercihlerini sürdürülebilir kalkınmaları yönünde destekleyecek şekilde mevcut tüm denge unsurlarını kullanmaları hususunda OECD kalkınma işbirliği sağlayıcılarına mesuliyet yüklemektedir. Somut eylemler önermekte, daha fazla politika diyaloğu için alanlar belirlemekte ve sonraki sürümlerin doldurmayı amaçladığı bilgi açıklıklarına işaret etmektedir.