OECD Multilingual Summaries

International Migration Outlook 2016

Summary in Dutch

Vooruitzichten internationale migratie 2016

Samenvatting in het Nederlands

Voornaamste trends

De permanente migratiestromen in de OESO‑zone zijn gedurende een tweede achtereenvolgende jaar sterk toegenomen, volgens voorlopige cijfers uit 2015. Ca. 4,8 miljoen mensen zijn in 2015 permanent naar OESO‑landen gemigreerd, wat iets hoger is dan het piekniveau van 2007 en 10% meer dan in 2014.

Gezinshereniging en het vrije verkeer van mensen binnen de Europese Unie vertegenwoordigden elk ca. 30% van alle permanente migratie naar de OESO. De migratie vanuit Roemenië, Bulgarije, Italië en Frankrijk is in 2014 sterk toegenomen. Eén van de drie nieuwe migranten naar OESO‑landen komt uit een ander OESO‑land. Ca. 1 op de 10 migranten naar de OESO komt uit China en 1 op de 20 komt uit India.

Ook de tijdelijke migratie is toegenomen. In 2014 is de mobiliteit tussen bedrijven en de detachering van medewerkers in de Europese Unie en de Europese Vrije Handelszone met 17% en 38% toegenomen. De internationale werving van seizoenwerkers is in enkele landen toegenomen.

In 2015 werden 1,65 miljoen nieuwe asielzoekers in de OESO geregistreerd en dit is een recordaantal. Ca. 1,3 miljoen daarvan arriveerden in Europese OESO‑landen. Ca. 25% van deze aanmeldingen waren Syriërs en 16% Afghanen. Duitsland registreerde in 2015 440.000 officiële asielzoekers en ruim 1 miljoen preregistraties. Zweden ontving het grootste aantal aanmeldingen per hoofd van de bevolking (1,6%).

In 2015‑16 werden geen grote wijzigingen van het OESO‑migratiebeleid doorgevoerd. In Canada werd in 2015 echter wel een nieuw registratiebeheersysteem voor economische immigranten in gebruik genomen. In Europa werd in 2015 de ‘Europese Agenda voor Migratie’ aangenomen en toegepast, alsook andere maatregelen die als doel hadden om de grondoorzaken en de nasleep van de recente migratiepieken aan te pakken en om het gemeenschappelijke Europese asielsysteem te herzien. In 2016 heeft de Europese Commissie wijzigingen voorgesteld van de blauwe kaart‑richtlijn voor hoog opgeleide mensen en de voorwaarden voor het plaatsen van werkers in de EU.

Van 2011 tot 2015 is het tewerkstellingsniveau van migranten in de meeste OESO‑landen stabiel gebleven of iets gedaald, maar de werkloosheid onder migranten bleef in veel landen hoog. Gemiddeld heeft ca. 60% van de immigranten in de OESO werk (vergeleken met 64,9% van de autochtone bevolking) en de werkloosheid was 9,3% (7,3% voor de autochtone bevolking)

In de landen die het meeste zijn geraakt door de vluchtelingencrisis, werden meer integratiemaatregelen voor asielzoekers en vluchtelingen getroffen. De uitgaven aan onderwijs en taalcursussen zijn in Oostenrijk, Finland, Duitsland, Noorwegen en Zweden toegenomen. Enkele landen reduceerde de wachttijd voor toetreding tot de arbeidsmarkt of maakte een vervroegde toegang tot taalcursussen en vaardigheidsbeoordelingen mogelijk.

De lokale gevolgen van migratie

Er is veel empirisch bewijsmateriaal over de gevolgen van migratie voor het gastland op nationaal niveau, alhoewel de gevolgen vooral lokaal worden gevoeld. Het is moeilijk om algemene uitspraken te doen over de verschillende domeinen (arbeidsmarkt, onderwijs, gezondheid, huisvesting, enz.); de lokale gevolgen van de migratie hangen meestal van de specifieke socio‑economische kenmerken van de migranten af. De bevindingen wijzen bijvoorbeeld op het feit dat immigranten minder gezondheidsdiensten gebruiken dan autochtonen, maar meer gebruik maken van het openbaar vervoer. Op school hebben kinderen van migranten, vooral van recent aangekomen migranten, vaak meer ondersteuning nodig en kosten dus per hoofd meer, vooral vanwege de taallessen.

Plotselinge, grote immigratiestromen kunnen bestaande structurele problemen van de lokale infrastructuur verergeren en vaak duurt het lang voordat aan de grotere vraag wordt voldaan. Het inzicht dat migratie niet de voornaamste oorzaak van dergelijke uitdagingen is, is een belangrijke eerste stap om de vaak negatieve publieke opinie op één lijn te brengen met de feiten.

Geopolitieke en natuurrampen die migratie veroorzaken

Grootschalige migratiestromen zijn vaak het gevolg van geopolitieke en natuurrampen die de legale migratie‑ en beveiligingssystemen onder druk kunnen zetten.

Het verleden leert ons dat de OESO‑landen gebruik maken van tijdelijke hulpmaatregelen voor mensen uit conflictgebieden of mensen die het slachtoffer zijn van natuurrampen. Sommige OESO‑landen activeren grootschalige hervestigingsprogramma's als respons op migratie door geopolitieke schokken, maar tijdelijke en hulpbescherming is nog steeds de meest voorkomende respons op een toenemend aantal asielzoekers, zoals ook de huidige crisis. Alternatieve trajecten, zoals arbeid, internationaal onderzoek en gezinskanalen, of humanitaire visa en private sponsorshipprogramma’s maken geen deel uit van de normale respons op een hogere stroom migranten, en dat geld ook voor de actuele vluchtelingencrisis.

De vooruitzichten van dit jaar benadrukken het volgende: een effectieve internationale samenwerking is niet vanzelfsprekend; lange crises zorgen voor meer spanning tussen de vereiste duurbare oplossingen en de algemene voorkeur voor beschermingsmaatregelen op korte termijn; en selectie, een vaak voorkomend aspect van de meeste migratiesystemen, moet herzien worden binnen de context van een internationaal beschermingsraamwerk.

Voornaamste bevindingen

De migratie neemt toe en is nu weer op het niveau van voor de crisis

• De permanente migratiestromen naar de OESO‑landen bestond in 2014 uit 4,3 miljoen mensen (+ 4% vergeleken met 2013). Volgens de voorlopige data is dit in 2015 met ca. 10% toegenomen.
• De allochtone bevolking in OESO‑landen bestond in 2014 uit 120 miljoen mensen.
• In 2015 hebben OESO‑landen 1,65 miljoen asielzoekers geregistreerd en dit is tweemaal zoveel als in 2014 en 1992.
• In 2013 werden nagenoeg 3 miljoen internationale studenten in OESO‑landen geregistreerd, waarvan 23% uit China.

De gevolgen van migratie op lokaal niveau mogen niet worden onderschat.

• In alle OESO‑landen zijn er te veel immigranten in stedelijke gebieden.
• De gevolgen voor de publieke infrastructuur en diensten hangen af van de relatieve kenmerken van de immigranten vergeleken met de autochtone bevolking en van de benodigde publieke diensten en infrastructuur. Een hoge stroom migranten kan de lokale infrastructuur onder druk zetten. Maar ondanks het feit dat immigratie structurele problemen kan verergeren, vooral qua huisvesting en onderwijs, is immigratie gewoonlijk niet de hoofdoorzaak van deze problemen.

Het migratiebeleid moet beter reageren op geopolitieke en natuurrampen.

• Er bestaat een beperkt aantal internationale instrumenten voor het aanpakken van migratie als gevolg van rampen.
• Ondanks de praktische uitdagingen bij de uitvoering van alternatieve trajecten voor vluchtelingen, is het aantal mogelijke begunstigden vaak aanzienlijk, zoals aangegeven door de crisis in Syrië.
• De afgelopen vijf jaar werden in de OESO‑zone 18.200 werkvergunningen aan Syriërs verleend (nagenoeg 2 miljoen 18 tot 59‑jarige Syriërs zijn naar naburige landen gevlucht). Nagenoeg 15.300 jonge Syriërs hebben studentenvisa voor OESO‑landen ontvangen (minder dan 10% van de gevluchte Syrische universiteitsstudenten) en ruim 72.000 Syriërs werden met hun familieleden herenigd.